14.9.07

Η Αγχίαλος της Ανατολικής Ρωμυλίας

Η Ανατολική Ρωμυλία, περιοχή σήμερα της Νότιας Βουλγαρίας, εκτείνεται από τη Φιλιππούπολη ως τις ακτές του Ευξείνου Πόντου. Στην περιοχή αυτή κατοικούσαν Βούλγαροι, Έλληνες και Τούρκοι. Στο βόρειο εξωτερικό άκρο του κόλπου Πύργου (Μπουργκάς), στις ακτές του Ευξείνου Πόντου, ήταν χτισμένη η Αγχίαλος. Η τοποθεσία ήταν απόκρημνη και οχυρή. Βρισκόταν μεταξύ της Απολλωνίας (Σωζόπολης) και Μεσημβρίας. Η ίδρυση της πόλης χρονολογείται στο τέλος του 6ου αι. ή στις αρχές του 5ου π.χ. αιώνα από την Απολλωνία (αποικία της Μιλήτου). Διάφοροι χρονογράόταν ήταν η αυτοκράτειρα Ειρήνη στο θρόνο τον Βυζαντίου. Στην πραγματικότητα όμως φαίνεται ότι πρόκειται για ανοικοδόμηση της πόλης, η οποία υπέστη το 740μΧ. καταστροφές από σεισμό. Κατά την μακροχρόνια ιστορία της η πόλη άλλαξε αρκετά ονόματα.
Έτσι στους αρχαίους χρόνους ονομαζόταν Αγχιάλεια, στους Βυζαντινούς Αγχιάλη. Μεταγενέστερα Αχελώ, απ' όπου και η τουρκική ονομασία Αχιολού. Την εποχή που αυτοκράτορας του ρωμαϊκού κράτους ήταν ο Τραϊανός (96-117μΧ.) η πόλη είχε την προσωνυμία Ουλπία. Σήμερα έχει την ονομασία Πομόριε.
Από τα μέσα τον 5ου αι. η Αγχίαλος έγινε φόρου υποτελής στους ηγεμόνες
των Οδρυσών θρακών, Σιτάλκη και Σεύθη. Στη συνέχεια η πόλη αποτελούσε περιοχή του εκτεταμένου κράτους του Λυσιμάχου, ενώ μετά το 281/280 π .Χ. ακολούθησε ένα μακρύ διάστημα ανεξαρτησίας. Η οικονομική κατάπτωση και οι κοινωνικές διαμάχες στις αρχές του 1ου αι. π.Χ. διευκόλυναν τον Μιθριδάτη ΣΤ' τον Ευπάτορα να επιβάλει την κυριαρχία του σ' ολόκληρη την περιοχή. Τον 1ο αι. π.χ. άρχισε σιγά-σιγά η ρωμαϊκή διείσδυση και οι πολιτικές επεμβάσεις. Την εποχή του Νέρωνα, η Αγχίαλο ανήκε στη "στρατηγία" Σελλητικής και είχε κόψει και δικό της νόμισμα.Επί Γορδιανού (238-244μΧ.) άρχισαν οι επιδρομές και οι λεηλασίες των Γότθων. Η πόλη πολιορκήθηκε και καταστράφηκε. Οι Ρωμαίοι είχαν κατασκευάσει ειδικό στρατηγικό δρόμο, ο οποίος σύνδεε την πόλη με την Ανδριανούπολη. Κατά τη Βυζαντινή περίοδο η Αγχίαλος ήταν μία από τις αξιολογότερες ναυτικές βάσεις στον Εύξεινο Πόντο. Το 514 μΧ. ο στρατηγός Βιταλιανός κατέλαβε τη Νοισία και τη Θράκη και έκανε την πόλη στρατηγείο του. Ο Βιταλιανός εγκατέλειψε την Αγχίαλο το 518 μΧ. Οι θερμές πηγές οδήγησαν τον Ιουστινιανό να κατασκευάσει τείχος και άλλα κτίσματα για την ασφάλεια της πόλης. Λίγες δεκαετίες αργότερα το 582 μΧ., κυριεύτηκε από το Χαγάνο των Αράβων. Κοντά στην Αγχίαλο το 917 έγινε μια από τις πολύνεκρες μάχες των Βυζαντινών, που με αρχηγό το Δέοντα Φωκά αντιμετώπισαν τους Βουλγάρους του Συμεών. Η πόλη περιήλθε τότε στους Βουλγάρους και παρέμεινε σ' αυτούς ως το θάνατο του Συμεών το 927 μ Χ.
Κατά τον 11ο αι. οι Βενετοί διεξήγαγαν εμπόριο σιταριού από τις παράλιες πόλεις του Ευξείνου. Στην Αγχίαλο υπήρχε τότε βενετικό εμπορικό πρακτορείο.
Το 1185 οι Βουλγαροβλάχοι επαναστάτησαν και κατέλαβαν την Αγχίαλο, την οποία ανακατέλαβε υστέρα από νικηφόρα εκστρατεία ο αυτοκράτορας Ισαάκιος Β' Άγγελος. Μετά την κατάλυση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας το 1204 από τους Φράγγους της Δ' Σταυροφορίας, η πόλη περιήλθε σ' αυτούς και σε λίγο στους Βουλγάρους το 1262.
Κατά τον 14ο αϊ. η Αγχίαλος άλλαξε διαδοχικά κυρίους: Βυζαντινούς, Βουλγάρους αλλά και Φράγκους. Κατά την Τουρκοκρατία ο πληθυσμός αυξήθηκε, ενώ κατά τον ρωσο-τουρκικό πόλεμο του 1828-1829, ο ρωσικός στόλος κατέλαβε την πόλη επί 9 μήνες ως την υπογραφή της ειρήνης της Ανδριανουπόλεως.
Η συνθήκη του Βερολίνου (1878) προέβλεπε για την Ανατολική Ρωμυλία τη δημιουργία αυτόνομου κράτους με Χριστιανό κυβερνήτη, που θα ορίζονταν με συμφωνία της Τουρκίας και των Μεγάλων Δυνάμεων.
Από το 1885 όμως, μετά την ένωση της Ανατολικής Ρωμυλίας με τη Βουλγαρία, το Ελληνικό στοιχείο άρχισε να εξασθενεί οικονομικά αλλά και να αντιδρά στην προσπάθεια εκβουλγαρισμού.
Μετά το 1885 άρχισε η αντίστροφη μέτρηση για την πορεία του Ελληνισμού της Βουλγαρίας, η οποία κορυφώθηκε με την καταστροφή της Αγχιάλου. Σωβινιστές Βούλγαροι επιτέθηκαν στις 30/7/1906 με αρχηγό τον Δραγιοϋλεφ, ημέρα Κυριακή. Οι σφαγές, οι λεηλασίες, η πυρπόληση και οι κάβε είδους άλλες βάρβαρες πράξεις, είχαν σαν αποτέλεσμα την καταστροφή της πόλης. Οι κάτοικοι μετακινήθηκαν μαζικά και δημιούργησαν το 1906 τη σημερινή πόλη της Νέας Αγχιάλου.
Το κείμενο προέρχεται από την ιστοσελίδα του Δήμου Νέας Αγχιάλου